Podstawowym leczeniem wszystkich zaburzeń drenażu żylnego i limfatycznego jest terapia uciskowa z zastosowaniem bandaży uciskowych i medycznych podkolanówek, pończoch czy rajstop o zmiennym ucisku. Z zasady na początku leczenia chorób żył i naczyń limfatycznych stosuje się precyzyjnie dopasowane bandażowanie uciskowe, natomiast inne medyczne wyroby uciskowe stosuje się dla utrzymania długotrwałego leczenia.
Najważniejsze aspekty bandażowania uciskowego
Optymalne bandażowanie uciskowe uzyskuje się stosując bandaże, które zapewniają wzrost ciśnienia podczas wysiłku i niskie ciśnienie podczas spoczynku. Przez ciśnienie spoczynkowe rozumiemy ciśnienie wywołane przez bandaż, gdy mięśnie są rozluźnione i ich obwód jest najmniejszy. Ciśnienie wysiłkowe jest to ciśnienie na kończynę gdy mięśnie łydki i okolicy kostek pracują, inaczej mówiąc jest to opór stawiany mięśniom, które się kurczą.
Rodzaje bandaży uciskowych i ich zalety
W schorzeniach żylnych i limfatycznych rekomenduje się tzw. bandaże o krótkim naciągu, czyli inaczej, bandaże o krótkiej rozciągliwości czy elastyczności. Bandaże te mają maksymalną elastyczność 70%, tzn., że po pełnym silnym rozciągnięciu mogą się one wydłużyć o 70 % swojej początkowej długości. Jeżeli taki bandaż jest założony na kończynę jako bandaż uciskowy, jego właściwości powodują, że ciśnienie spoczynkowe jest niższe niż podczas wysiłku. Z drugiej strony, tzw. bandaże o długim naciągu, stosowane w praktyce znacznie częściej, mają elastyczność ponad 130% a więc są bardziej rozciągliwe przez co – odwrotnie niż poprzednie bandaże, wywierają wyższe ciśnienie spoczynkowe niż podczas wysiłku. Bandaże o długim naciągu nie są więc odpowiednie jako flebologiczne bandaże uciskowe z powodu wyżej określonych ich właściwości fizycznych.
Zmienność między ciśnieniem spoczynkowym i wysiłkowym jest znacznie bardziej zaznaczona w przypadkach stosowania bandaży o krótkim naciągu. Oznacza to, że ich efekt uciskowy jest znacznie bardziej skuteczny podczas chodzenia. Bandaże o długim naciągu można natomiast stosować u chorych wymagających długiego leżenia w łóżku.
Ciśnienie wywierane przez bandaż musi stopniowo zmniejszać się od dystalnej do proksymalnej części kończyny a więc licząc od podłoża w górę, gdyż w przeciwnym razie może wystąpić niepożądany tzw. efekt zaciskający. Ponieważ promień przekroju kończyny zwiększa się od obwodu w kierunku proksymalnym, należy to uwzględnić przy ocenie siły z jaką zakłada się bandaż.
Według prawa LAPLACE’A, ciśnienie wywierane przez bandaże elastyczne jest odwrotnie proporcjonalne do promienia kończyny:
D=S/R
D: ciśnienie zewnętrzne
S: napięcie (naprężenie) bandaża
R: promień kończyny
Bandażowania nie można nauczyć się z książek lecz poprzez ćwiczenia praktyczne. Jeżeli zamierza się stosować długotrwałe bandażowanie uciskowe, zalecana jest technika SIGG’a.
W przypadku konieczności leczenia długoterminowego i do kontynuacji leczenia, podstawowe leczenie bandażami uciskowymi jest zastępowane przez gotowe do noszenia medyczne podkolanówki, pończochy i rajstopy o zmiennym ucisku określone jako wyroby uciskowe.